Lễ tạ mộ là gì? Lễ tạ mộ cần sắm những gì?

Chúng ta quan niệm về cái chết như một sự bắt đầu của linh hồn ở một nơi xa hơn, giúp ông bà, tổ tiên có thể dõi theo và phù hộ cho các con, cháu một cuộc sống ấm no, an lành. Lễ tạ mộ được xem như một nét đẹp văn hóa để đáp lại sự che chở của người đã khuất. Vậy lễ tạ mộ là gì? Cần chuẩn bị gì khi thực hiện?

Khái niệm Lễ tạ mộ

Lễ tạ mộ là dịp để cả gia đình tỏ lòng thành kính với người đã khuất

Lễ tạ mộ là một lễ cúng để con cháu gửi gắm mong cầu cũng như tưởng nhớ về ông bà, cha mẹ, tổ tiên đã khuất núi. Đây là một trong những lễ cúng quan trọng trong năm, thường được thực hiện vào ngày cuối năm nhưng cũng có thể thay đổi tùy theo văn hóa của từng vùng miền.

Lễ tạ mộ mang nhiều ý nghĩa khác nhau, tuy nhiên tựu chung lại vẫn là một trong những nghi thức để con cháu cùng nhau chăm sóc mộ phần, gửi lòng thành kính, tình cảm, tâm tư tới ông bà tổ tiên.

Các loại lễ tạ mộ theo văn hóa Việt

Có rất nhiều lễ tạ mộ khác nhau trong văn hóa Việt

Dù cùng mang một mục đích chung, xong tùy theo những đặc điểm khác nhau mà chúng ta cũng có rất nhiều lễ tạ mộ tương ứng, tiêu biểu có thể kể tới như:

Lễ tạ mộ cuối năm, đầu năm
Lễ tạ mộ cho mộ phần mới xây
Lễ tạ mộ khi người mất có những sự khác thường
Lễ tạ mộ cho ngày rằm tháng 7
Lễ tạ mộ đại tam cho 3 đời chủ nhà

Ngoài ra còn có rất nhiều lễ tạ mộ khác nhau tùy theo vùng miền, gia phong của gia đình. Mỗi nơi lại có một vài sự khác biệt lớn nhỏ, tạo nên sự đa dạng cho văn hóa tâm linh thờ cúng.

> Xem thêm: Long, Ly, Quy, Phụng là gì? Ý nghĩa của Tứ linh trong phong thủy

Cách chọn ngày tốt tạ mộ

Ngày tạ mộ còn tùy thuộc vào phong tục của gia đình

Như đã nói ở trên, ngày tạ mộ còn tùy theo vùng miền và gia phong của gia đình. Tuy vậy, thông thường, phần lớn gia đình đều sẽ tổ chức tạ mộ vào một trong những ngày tốt sau:

Chọn ngày cúng lễ tạ mộ cuối năm

Ngày cuối năm thường được nhiều gia đình lựa chọn để làm tạ mộ bởi đây là thời điểm tất cả các thành viên quây quần cùng nhau. Điều này giúp cho mọi thành viên đi làm xa thuận tiện để hiếu kính với ông bà, tổ tiên. Lễ tạ mộ cuối năm không chỉ đảm bảo yếu tố của một lễ đoàn tụ mà còn là dịp để các thành viên cùng nhau ôn lại những chuyện xưa cũ.

Chọn ngày tạ mộ mới xây cất xong

Sau khi gia đình có người mất và mới lập mộ xong, hầu hết đều phải làm một lễ tạ mộ sau khi hoàn tất mọi thủ tục. Ngày làm tạ mộ thường là ngày hoàng đạo gần nhất với ngày lập mộ.

Chọn ngày lễ tạ mộ đầu năm, Thanh Minh

Lễ tạ mộ này thường làm vào ngày 3/3 âm lịch hoặc có thể sớm hơn 1 chút tùy theo thuận tiện thời gian của các thành viên trong gia đình. Đồ lễ, sớ cho ngày tạ mộ đầu năm thường được chuẩn bị tươm tất, cầu kỳ từ trước đó, thể hiện sự kính nể và truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc.

Lễ tạ mộ cần sắm những gì?

Lễ tạ mộ cần đảm bảo sự chỉn chu và các thành tố cần thiết

Để cúng tạ mộ, các gia đình sẽ phải chuẩn bị 1 phần lễ và 1 phần đồ mã, ngoài ra còn có cả 1 phần tiền vàng riêng. Các lễ vật được chuẩn bị tùy theo năng lực của gia đình, tuy nhiên sẽ luôn phải đủ 3 phần trên.

Những lưu ý về lễ tạ mộ

Khi tổ chức lễ tạ mộ, dù cho gia đình không thể chuẩn bị được mâm lễ quá cao sang, tuy nhiên điều quan trọng là sự chỉn chu vẫn phải được đảm bảo. Lễ vật phải được chuẩn bị đủ các phần cần thiết và được bày biện đẹp mắt. Bên cạnh đó, các sớ, điếu văn cũng cần được chuẩn bị đúng, đủ để buổi tạ mộ được diễn ra nhanh chóng, thuận tiện.

Ngoài ra, có một số người không nên tham gia tạ mộ. Thông thường, trẻ em quá nhỏ hoặc phụ nữ mang bầu, đến kỳ kinh nguyệt… là những người nên tránh tham gia. Bên cạnh đó, những người có thể trạng yếu, mới ốm dậy cũng nên hạn chế tham dự nếu có thể. Khi hoàn tất lễ tạ mộ, nên đốt vía để xua đuổi âm khí.

> Xem thêm: Ý Nghĩa 49 ngày và 100 ngày là gì? Tại sao hai ngày này quan trọng?

Bài văn khấn lễ tạ mộ

Văn khấn tạ mộ cần đúng, chuẩn và đủ

Khi tổ chức lễ tạ mộ, các văn khấn là điều không thể thiếu. Một số văn khấn tiêu biểu dùng cho những ngày này là:

Bài văn khấn cúng tạ mộ cuối năm

Kính lạy:

Ngài Kim niên Đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào phán quan.

Ngài bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương.

Ngài bản xứ thần linh Thổ địa tôn thần.

Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ long mạch Tôn thần, Tiền Chu tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh long, Hữu Bạch hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản ở trong xứ này.

Chúng con (Họ tên vợ, chồng) …………………………………………………….

Địa chỉ ……………………………..

Sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Tôn thần, kính viếng vong linh là:

(Tên của Ông, bà, cha mẹ v.v…):…………………………………………….. Tuổi………………..

Tạ thế ngày…………………… Phần mộ ký táng tại…………………………………………………………….

Nay nhân ngày……………… (Cuối năm hoặc ngày tết thanh minh, thăm mộ) con xin cúi lạy Thần linh đất này, Thành hoàng bản thổ nơi đây, đất lành chim đậu, đức dày thanh cao, giữ lành công lao, có kết có phát nhờ vào thần quan, tôn thần long mạch cao sang, nhị thập tứ hướng nhị thập tứ sơn quanh vùng.

Chọn đây an táng mộ phần, thỏa yên muôn thủa, hồng ân đời đời, gia ân mãi mãi không thôi, chúng con xin có vài lời cầu xin: Bái tạ thủ mộ thần quan, cho chân linh dưỡng cho hài cốt nguyên vẹn toàn, phù hộ con cháu trần gian, an khang mạnh khỏe ăn làm gặp may. Âm dương cách trở, bát nước nén hương, biểu tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Phục duy cẩn cáo!

(Khấn 3 lần rồi đốt vàng tiền)

Bài văn khấn tạ mộ mới xây xong

Nam mô a di đà phật!

Con kính lạy:

Quan đương xứ thổ địa chính thần

Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần,

Tiền thần Chu Tước, Hậu thần Huyền Vũ, Tả thần Thanh Long, Hữu thần Bạch Hổ

Liệt vị Tôn thần cai quản ở xứ này.

Con kính lạy vong linh ….

Hôm nay là ngày…tháng…năm…, là tiết ngày khánh thành mộ chí…

Chúng con là:………

Thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc lễ tạ mộ phần.

Nguyên có vong linh thân nhân của gia đình chúng con là:……. hiện phần mộ an táng ở nơi này. Đội ơn Chư vị Tôn thần che chở, ban ân, vong linh được yên ổn vui tươi nơi chín suối. Lại nhờ có duyên lành, gia đình chúng con được vong linh thường về ghé thăm, linh ứng giúp chỉ dẫn các công các việc được đầu xuôi đuôi lọt, nhờ thế toàn gia được an ninh khang thái, từng bước tiến bộ.

Nay nhâm ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ tạ mộ những mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức.

Cúi mong vong linh chấp kỳ lễ bạc, lời kêu tiếng khấn, tờ đơn cánh sớ, tùy phương ứng biến, độ trì toàn gia, từ trẻ tới già, luôn được vui tươi, mạnh khỏe.

Chúng con dâng biếu vong linh tài mã gồm : …. (đọc tên các đồ mã dâng cho vong)

Âm dương cách trở, bát nước nén hương, giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo.

Bài văn khấn tạ mộ ngày giỗ

Nam mô a di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.

Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.

Con kính lạy Tổ Tiên nội ngoại họ: …………………

Tín chủ (chúng) con là: ……………………

Ngụ tại: ……………………

Hôm nay là ngày ……… tháng ………. Năm…………

Là chính ngày Cát Kỵ của ………………………………

Thiết nghĩ ………. (dài) vắng xa trần thế, không thấy âm dung.

Năm qua tháng lại ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Ngày mai Cát Kỵ, hôm nay chúng con và toàn gia con cháu thành tâm sắm lễ, quả cau, lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án thành khẩn kính mời ………………

Mất ngày …………….. tháng …………. năm ……………

Mộ phần táng tại: ……………………

Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia cảnh hưng long thịnh vượng.

Con lại xin kính mời các vị Tổ Tiên nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Huynh Đệ, Cô Di, và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.

Tín chủ con lại xin kính mời ngài Thổ Công, Táo Quân và chư vị Linh thần đồng lai giám cách thượng hưởng.

Tín chủ lại mời các vị vong linh Tiền chủ, Hậu chủ nhà này, đất này cùng tới hâm hưởng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.